Techniek: de tandwielverhoudingen van uw crossmotor

Er zitten twee tandwielen op elke crossmotor. Het kleinste tandwiel zit aan de motor bevestigd. Het grotere achterste tandwiel is aan het achterwiel bevestigd. De twee tandwielen worden gemeten aan de hand van het aantal tanden. Als vuistregel geldt: meer tanden op het achterste tandwiel zorgt voor een lagere topsnelheid en meer trekkracht. Minder tanden op het achterste tandwiel zorgt voor een hogere topsnelheid en een verminderde trekkracht.

Zodra u het aantal tanden van het voorste en het achterste tandwiel kent, kent u meteen ook de overbrengingsverhouding. U berekent de overbrengingsverhouding door het aantal tanden op het achterste tandwiel te delen door het aantal tanden op het achterste tandwiel. Een tandwiel met 12 tanden zal bijvoorbeeld 4,33 keer worden verdeeld in een tandwiel met 52 tanden achteraan. Deze versnellingscombinatie zou een versnellingsverhouding van 4,33 hebben, want dat is het aantal keren dat het voorste tandwiel draait voordat het achterwiel een volledige omwenteling gemaakt heeft. Dit getal noemt men het “gear ratio number”.

De overbrengingsverhouding

Hoe hoger het getal van de overbrengingsverhouding, hoe lager de versnelling. Zo wordt de 4,33 van een 12/52-combinatie een 4,41 als je één tand aan het achterste tandwiel toevoegt (12/53). Elke keer als het versnellingsverhouding-getal omhoog gaat, vermindert u de topsnelheid, maar verhoogt u de versnelling of trekkracht. Omgekeerd, als je de snelheid in elke versnelling wilt verhogen, moet je zoeken naar een kleinere versnellingsverhouding nummer. Als je in ons voorbeeld van 12/52 de topsnelheid wil verhogen door aan de achterkant twee tanden weg te nemen (12/50) wordt de verhouding 4,16.

Wanneer u nadenkt over de versnelling van uw motor, is het doel om de prestaties te maximaliseren voor uw rijstijl, uw vaardigheidsniveau en de omstandigheden op het circuit. Voor een endurorit hoeft uw motor minder pittig uit een bocht te trekken dan op een motorcrossbaan. En dan zijn er ook nog beperkingen. Zo kan je niet oneindig het achtertandwiel vergroten want op zeker moment gaat deze de kettinggeleider raken of de geleider overmatig laten slijten.  Stel dat je van de verhouding 14/52 naar 14/54 wil gaan maar het achtertandwiel met 54 tanden hapt in de geleider? In dit geval pas je best ook het voorste tandwiel aan waardoor je een combinatie van 13/50 (3,85) maakt om in de buurt te komen van de overbrengingsverhouding die de combinatie 14/54 (3,86) zou opleveren.

De toprijders uit de MXGP streven allen naar een tandwielverhouding die toelaat om zoveel mogelijk in de derde versnelling te kunnen rijden want dat is uw beste versnelling op een crossbaan. Het kiezen van de juiste versnelling is een goedkope manier om je motor beter te laten presteren.  De tabel geeft u de versnellingsverhoudingen voor de meest voorkomende tandwielcombinaties.

De meest gangbare tandwielverhoudingen

	12	13	14	15
47	3,92	3,62	3,38	3,13
48	4,00	3,69	3,43	3,20
49	4,08	3,77	3,50	3,27
50	4,16	3,85	3,57	3,33
51	4,25	3,92	3,64	3,40
52	4,33	4,00	3,71	3,47
53	4,42	4,08	3,79	3,53

Foto’s: archief