Techniek: het afstellen van de rijders sag

Wanneer u een nieuwe of tweedehands crossmotor koopt is de vering het allereerste wat u dient af te stellen. En de eerste afstelling die u in acht moet nemen is de “rijders sag” of de doorhang wanneer de rijder op de motor zit.

De doorhang is dus letterlijk het aantal cm dat de motor in de vering zakt door het gewicht van de rijder. De rijder is dus best gekleed in zijn volledige uitrusting om de meting uit te voeren. Kies twee vaste punten aan de achterkant van de motor waarvan één b.v. het middelpunt is van de as van het achterwiel en het andere een streepje getrokken op een stukje tape op de zijkant van het achterste spatbord. Druk de vering een paar keer in om een zo realistisch mogelijke meting te doen. Meet de afstand tussen de twee punten met de rijder zittend op de motor met de voeten op de voetsteunen. De rijder dient zijn realistische zithouding na te bootsen (positie op het zadel).

Meet echter eerst de afstand tussen de twee aangeduide punten met de motor op de bok en zonder een rijder. Schrijf dit getal op en vergelijk het straks met de waarde die je meet met de rijder in het zadel. U dient de meting uit te voeren met drie personen. Eentje om de motor vast te houden aan de voorkant, de rijder en de persoon die de meting doet. De motor tegen een muur laten steunen met het uiteinde van het stuur levert geen correcte meting op. U doet in dit geval de meting met een vouw- of rolmeter. Tegenwoordig bestaan er ook elektronische tooltjes om de “sag” of “rijders doorhang” te meten. Zo is er de Slacker van het merk Motool dat de meting doet met een toestelletje dat je via bluetooth verbind met een app op je smartphone. Zo kan je met twee man de afstelling doen en je doorhang aflezen op je telefoon.

Een correcte doorhang situeert zich altijd tussen 97 en 110 mm. In uw handleiding staat meestal de ideale sag aangegeven. Afhankelijk van uw gewicht kan u nuances aanbrengen binnen de twee aangeduide cijfers. Valt de doorhang niet tussen de hierboven aangegeven cijfers dan wijzig je de voorspanning van de spiraalveer door de bovenste borgmoer los te kloppen met een hamer en een schroevendraaier. Draai vervolgens aan de onderste borgmoer om de doorhang te verhogen door de moer vaster te draaien (met de wijzers van de klok mee) of te verlagen door de moer losser te draaien (tegen de wijzers van de klok in). Elke volledige omwenteling van de borgmoer zal ongeveer 2 tot 3 mm van de doorbuiging toevoegen of wegnemen.

Lukt het niet om de sag af te stellen dan heb je wellicht een andere spiraalveer nodig. Deze kan je kopen afhankelijk van het gewicht van de rijder. Belangrijk om te weten is dat de rijders doorhang niet hetzelfde is als de statische doorhang of statische sag. De statische doorhang is hoeveel de motor doorzakt onder zijn eigen gewicht. Statische sag kan alleen worden gecontroleerd nadat de rijders doorhang is ingesteld. Statische sag moet tussen de 30mm en 40mm zijn op grote motoren. Als je meer dan 40mm statische sag hebt, is de veer van je schokdemper te stijf. Minder dan 30mm en je veer is te zacht.

Foto’s: RockymountainATV, Motool en archief