Techniek: alles wat je moet weten over wiellagers

De wiellagers op een crossmotor zijn eenvoudig. Als ze goed gemonteerd, uitgelijnd en geplaatst zijn, zou dat geen problemen moeten geven. Zo niet, dan kunnen ze het achterwiel en/of ketting doen slingeren en de naaf vernielen. Ook kunnen lagers, wanneer ze versleten of defect zijn, de rolweerstand verhogen.

Lagers kunnen gemaakt zijn van roestvrij staal, chroomstaal of zelfs keramisch materiaal met siliciumnitride. Hybride lagers gebruiken keramische kogels en stalen loopvlakken. Hybride lagers zijn goed verkrijgbaar als je voor deze toepassing kiest.

Geloof het of niet, er wordt weinig gevraagd van de wiellagers van een crossmotor. Een typisch wiellager is berekend op 19.000 toeren per minuut en een belasting van 714 kg. Bij maximaal toerental en maximale belasting moet het een miljoen omwentelingen draaien, dat is meer dan 1600 km/u!

Bij 100 km/u draait een 21-inch wiel (inclusief band) slechts 1000 rpm. Hetzelfde lager is berekend op een belasting van 13.600 kg. Met andere woorden: er bestaat geen enkele motorcrosser op deze aardkluit die de maximale belasting van een wiellager zou bereiken.

De conclusie is dat lagers in een wiel niet slijten door de krachten die worden opgelegd door motorcross. Ze slijten door het binnendringen van zand en vuil. In veel opzichten is de kwaliteit van de afdichtingen belangrijker dan de kwaliteit van de kogels.

Aangezien aarde en vuil de vijanden zijn van kogellagers, kunnen wiellagers voorzien zijn van buitenafdichtingen op de wielen en afgedichte kogellagers. Bovendien hebben sommige lagers slechts aan één kant een afdichting (aan de buitenzijde). Dit biedt bescherming terwijl de andere kant toch toegankelijk blijft voor reiniging en vers kogellagervet. Afdichtingen aan beide zijden van het lager bieden nog meer bescherming, maar de lagers kunnen niet worden onderhouden. Afgedichte lagers zijn niet ontworpen om gereviseerd te worden. Als een afgedicht lager eenmaal is aangetast, kunt u deze best vervangen.

Het onderhouden van een lager staat voor de meeste motorrijders niet hoog op de lijst van onderhoudstaken. Meestal vervangen ze gewoon de afdichtingen als ze slecht zijn in plaats van eraan te werken. In geval van nood kunnen de afdichtingen worden verwijderd (heel voorzichtig met een platte schroevendraaier) en opnieuw worden gebruikt tijdens het werk. Wij raden dit niet aan, omdat in de meeste gevallen de afdichtingen kapot zijn en toch vervangen moeten worden.

Om een lager te onderhouden, spoelt u het grondig met oplosmiddel terwijl u het lager met de hand ronddraait. Pas op voor agressieve oplosmiddelen in de buurt van de rubberen afdichtingen. Veeg het vet van de binnenkant van de naaf. Gebruik papieren doeken om vervuiling door pluisjes te voorkomen. Laat het lager drogen. Doe vet in je handpalm en druk het lager er goed in.

Het is belangrijk te weten wanneer een lager aan het verslijten is. Een snelle, rudimentaire controle is om de velg vast te pakken terwijl u de motor stabiliseert en zijwaartse (axiale) kracht uit te oefenen om de speling te controleren. Controleer op wrijving, afbrokkeling (afgescheurde stukken) of puinvorming in de buurt van het lager. De tekenen hiervan zijn stroefheid bij het draaien.

Hoewel wiellagers een enorme radiale belasting kunnen opnemen, is hun achilleshiel de axiale belasting. Als een zijdelingse belasting de binnenring van het lager uit lijn probeert te duwen met het buitenste loopvlak, zal dit de slijtage versnellen. Daarom is het van cruciaal belang de juiste afstandsbussen te hebben op je wielen en alles goed te installeren. Afstandsbussen mogen alleen contact maken met het buitenste deel van het lager. Ook de afstandsbus tussen de lagers binnenin de naaf zijn belangrijk.

Voordat je de lagers installeert, moet je weten tot welke diepte ze in de naaf moeten zakken, zodat je er zeker van kunt zijn dat ze volledig vastzitten zonder te hard te slaan. Gebruik een koperen of aluminium pons om voorzichtig rond de randen van het lager te tikken om het lager te laten zitten. Bij het installeren of verwijderen van een lager moet u de randen gelijkmatig bewerken. Laat het lager niet naar één kant overhellen. Je kunt de lagers invriezen en/of de naaf voorzichtig verwarmen voor de montage om te profiteren van de thermische uitzetting. Nog beter: gebruik een daarvoor gemaakte tool of een hydraulische pers om de lagers te plaatsen.

Kijk hier hoe je wiellagers op de juiste manier monteert.