Techniek: Waarom motorolie zo belangrijk is

Ondanks dat vele gebruikers hun eigen idee hebben over wanneer ze de olie van hun viertakt verversen, moeten we toch duiden op het advies van de motorfabrikant. Olie is een hightech product en moet als dusdanig behandeld worden. Motorolie is het levensbloed van elke motor. Lees hier waarom dat zo is.

Het doel ervan is de extreme hitte die door de motoronderdelen wordt gegenereerd te absorberen en af te voeren en de motor van verontreinigingen te ontdoen door ze naar het oliefilter te verplaatsen. En vooral, motorolie smeert ook de metaal-op-metaal glijdende delen. Er moet een oliefilm aanwezig zijn tussen alle bewegende delen van de motor. In de koppeling zorgt olie voor warmtevermindering en voor de juiste hoeveelheid wrijving tussen de platen.

De viscositeit van een vloeistof geeft de stromingsweerstand aan bij een bepaalde temperatuur. Het is één van de belangrijkste manieren om het karakter van een motorolie te beschrijven. Hoe hoger de viscositeit, hoe dikker de vloeistof. Ook leiden hogere temperaturen doorgaans tot een lagere viscositeit en omgekeerd. Oliën met een lagere viscositeit zijn gunstig voor minder weerstand en meer vermogen, maar ze kunnen ook gemakkelijker afbreken en na verloop van tijd schadelijk worden.

De Society of Automotive Engineering (SAE) bedacht de viscositeitstest die door motoroliefabrikanten wordt gebruikt. Het American Petroleum Institute (API) en de Japanese Automobile Standards Organization (JASO) hebben elk normen voor smeermiddelen die in een groot aantal toepassingen worden gebruikt. Wanneer op een olie staat dat deze aan de API- en JASO-normen voldoet of deze overtreft, betekent dit dat de olie de tests voor hun specificaties heeft doorstaan.

De “10” in het standaard 10W-40 motorolie-etiket specificeert de verpompbaarheid van de olie bij koude temperaturen. Om dit getal te bepalen wordt de viscositeitstest uitgevoerd bij -25 graden Celsius. Een lager eerste getal zoals “0”, dat is een viscositeitswaarde gelijk aan water, wordt gewoonlijk gebruikt in voertuigen die bij extreem lage temperaturen werken, omdat het van cruciaal belang is de olie bij het starten snel door de motor te verplaatsen, zodat de metalen onderdelen niet bewegen zonder een laagje olie.

De “W” op 10W-40 staat voor “winter”. Het betekent dat de olie multi-grade is en ontworpen om te werken bij koude en warme temperaturen. Multigrade oliën hebben een specifieke chemische samenstelling die een consistente viscositeit in koude en warme omstandigheden mogelijk maakt.

De “40” in 10W-40 staat voor de viscositeit van de olie bij bedrijfstemperatuur. Deze wordt getest bij 100 graden Celsius en wordt gemeten aan de hand van het SAE J300-systeem, dat centistokes (cSt) gebruikt om de beweeglijkheid van de olie te beschrijven. Bijvoorbeeld, een 10W-30 en 10W-40 motorolie hebben dezelfde aanloopstroom zodat de olie zich bij koude door de motor kan verspreiden, maar ze hebben een verschillende viscositeit bij bedrijfstemperaturen. De 10W-40 is dikker als hij warm is.

Motoroliën zijn verkrijgbaar in niet-synthetische, half-synthetische en vol-synthetische vorm. Niet-synthetische zijn op minerale of aardoliebasis en zijn goedkoper en van mindere kwaliteit. Half-synthetische oliën zijn een mengsel van aardolie en synthetische oliën (zonder definitieve verhouding tussen beide) en bieden over het algemeen meer stabiliteit dan niet-synthetische smeermiddelen. Volledig synthetische oliën bieden de meeste voordelen op het gebied van prestaties, levensduur en zuiverheid.

Hoewel olie in meerdere toepassingen zou kunnen werken, moet u motorolie kiezen die speciaal voor uw motorfiets is ontworpen. Dit maximaliseert de prestaties en betrouwbaarheid van uw motor. Olie voor bv auto’s zijn gericht op brandstofbesparing en lange verversingsintervallen. Bovendien worden onderdelen van de aandrijflijn bij auto’s afzonderlijk geïnstalleerd en gesmeerd, maar bij een motorfiets werken ze als één geheel, waardoor de motorolie dit moet compenseren. De ingenieurs van motorcross-specifieke merken richten zich uitsluitend op motortoepassingen en formuleren hun oliën om aan specifieke prestatiecriteria te voldoen.

Motorolie voorkomt inwendige corrosie en is ontworpen om eventuele verontreinigingen te bewaren in de oliefilter tot de volgende olieverversing. Daarom wordt olie donkerder naarmate ze ouder wordt. Na verloop van tijd verliest de motorolie zijn vermogen om te koelen, te reinigen en te beschermen. Uiteindelijk is de olie meer vervuild dan het oliefilter kan filteren. De koppeling kan zelfs voortijdig gaan slippen als de olie niet is ververst, omdat het vuil ervoor zorgt dat de koppelingsplaten wrijving verliezen.

Foto’s: Archief en MXVintage