Reportage: fabriekspiloot in de lucht!

Enkele maanden geleden kreeg huisfotograaf Gino Maes de kans om Liam Everts te shooten op een wel erg bijzondere locatie: de luchtmachtbasis van Bevekom. De Belgische luchtmacht stemde namelijk toe om ‘Liamski’ te fotografen met ’n Augusta helikopter. Dit is zo uitzonderlijk dat we meer wilden weten over het tot stand komen van deze fotosessie en over die andere piloot, heli-crack Jo Jacobs.

Het is erg uitzonderlijk dat het leger meewerkt aan foto-of videoshoots. Nu hebben we bij MXMag al wel eens vaker straffe stoten uitgehaald maar we prijsden ons eerst en vooral gelukkig dat de luchtmacht instemde met dit gekke idee! Zeker gezien de korte termijn die vooraf ging aan deze fotoreportage.

Waarom hebben jullie deze keer ingestemd toen Gino de vraag stelde?
“De Luchtmacht is op zoek naar jonge gemotiveerde jongeren om de talrijke vacatures in te vullen die er op dit moment bij de Luchtmacht zijn. Dit gaat van piloten, luchtverkeersleiders, technici tot mensen die de algemene steun leveren. Liam Everts is een jonge, dynamische sporter die leeft voor zijn passie. We willen via deze fotoshoot het grote publiek kennis laten maken met onze toestellen en personeel. Op die manier kunnen we dan ook mensen warm maken voor een carrière bij de Luchtmacht. Daarnaast is er natuurlijk de band tussen motorsport en Luchtmacht. Bij beide draait het om technische kwaliteiten van de toestellen (denk aan het belang van onderhoud en goede techniekers), maar ook de professionaliteit en de kwaliteiten van de bestuurders/piloten die op hoog niveau moeten presteren.”

Jo, hoe fit moet je zijn als helikopterpiloot?
“Als helikopterpiloot moet je best wel fit zijn. Sowieso moet je als militair in het algemeen fysiek in orde zijn. Maar bovendien zorgt een gezond lichaam voor een gezonde geest en dit is wel een vereiste die belangrijk is voor een militaire piloot.”

Teamwerk is ontzettend belangrijk. Hoeveel mensen horen er bij de “directe crew” die een helikopter in de lucht brengen en houden?
“In een helikopter zitten we altijd met 2 piloten, een boordcommandant die verantwoordelijk is om de vlucht te leiden door bijvoorbeeld radiocontact op te nemen, te navigeren, de tactische missie te leiden en een piloot die zich controleert op het technisch vliegen van de helikopter. In functie van het type missie, kan er ook een gunner (boordschutter) of flight medic (ambulancier) mee aan boord vliegen die door middel van een intercom steeds in contact staan met de piloten. Maar om een vliegtuig of helikopter te laten vliegen, is er uiteraard meer nodig dan enkel de mensen in de lucht. Ook op de grond is een sterk team met onder andere techniekers, brandweermannen, mission planners, etc. nodig om dit alles mogelijk te maken.”

Wat is de grootste kick aan het vliegen in een helikopter?
“De grootste kick aan het helikoptervliegen is de mogelijkheid om dicht bij de grond te kunnen vliegen tijdens bepaalde tactische oefeningen. Ook al halen we geen topsnelheden die in de buurt komen van snelle jet vliegtuigen, de impressie die je krijgt door op lagere hoogte te vliegen geeft je echt een gevoel van een impressionante snelheid.”

Kan je de skills die nodig zijn om uit te blinken als helikopterpiloot vergelijken met die van een motorcrosser?
“Ik denk dat er zeker wel raakvlakken zijn tussen de skills van een motorcrosser en die van een helikopterpiloot. Hierbij denk ik vooral aan de concentratie en voorbereiding die bij de beide gevallen nodig zijn om een missie of race tot een goed einde te brengen. Ook is een goede hand-oog coördinatie nodig voor zowel een helikopterpiloot als voor een motorcrosser. Natuurlijk zijn de passie voor machines en motortechniek ook een raakvlak tussen de twee werelden.”

 

Zou Liam een goede helikopterpiloot kunnen worden?
“Ik denk dat Liam zeker wel over een heel aantal vaardigheden beschikt om een goede helikopterpiloot te kunnen worden. Zijn houding en mentaliteit was enorm professioneel en ook zijn techniek op de motor (die we hebben kunnen bewonderen tijdens de fotoshoot) laat duidelijk blijken dat hij over heel wat skills beschikt. Dit zou hij met wat training zeker wel kunnen omvormen naar airman skills!”

Een belangrijke gelijkenis lijkt me de controle en vastberadenheid die vereist zijn in beproevende situaties. Heb je een tip om je zenuwen onder controle te houden?
“Een goede voorbereiding is alles! Als je voldoende tijd neemt om je voor te bereiden op verschillende scenario’s die zich kunnen afspelen, zal je ook altijd minder kans hebben om verrast te worden in bepaalde situaties en kan je er ook zeker van zijn dat je wel een antwoord kan bieden op deze veranderingen. Hierdoor kan je dus zeker zijn van je stuk en je ook geruststellen dat zenuwen niet nodig zijn, want je bent klaar om te verandering te beantwoorden. Piloten doen dit vaak in de vorm van “chairflying”, dit wil eigenlijk zeggen dat een piloot mentaal heel zijn vlucht overloopt en nadenkt over wat er zich op bepaalde fases in de vlucht zou kunnen afspelen en hoe hij/zij dit zou oplossen. Als motorcrosser treed je geregeld aan in competitie wat je scherp houdt.”

Hoe blijven jullie gemotiveerd om te trainen en te verbeteren?
“De luchtvaart is een wereld die continue evolueert. Om de zoveel tijd is er wel een systeem dat een update ondergaat of een techniek die aangepast wordt. Om mee te blijven met de rest van de groep en met je machine, moet je dus wel zorgen dat je steeds bijgeschoold bent en dat je weet hoe je de nieuwe situaties moet aanpakken. Natuurlijk is het ook de persoonlijke drive die hierin meespeelt en een perfectionistisch kantje is misschien ook wel eigenschap van een helikopterpiloot.”

Wat is jullie opgevallen of bij gebleven aan Liam?
“Ondanks de jonge leeftijd van Liam is hij heel gedisciplineerd en is hij uiterst gefocust. Niets was hem teveel. Nog eens poseren voor een foto of shot uit een andere hoek, hij deed het met plezier. Zijn fun-attitude op de moto op het vliegveld spatte er letterlijk van af, zonder dat hij onnodige risico’s nam.”

Liam volgt in de voetsporen van Stefan en zijn opa Harry. Wordt het vliegen ook zoveel doorgegeven van vader op zoon of dochter?
“Ik denk dat de vliegmicrobe zeker wel besmettelijk is van generatie op generatie. Veel collega’s en ikzelf trouwens ook, hebben wel een connectie met een vader of moeder die in de luchtvaart actief zijn of waren.”

Wat is de gevaarlijkste situatie die je professioneel zelf ooit hebt meegemaakt?
“Een gevaarlijke situatie is hier misschien een sterke uitdrukking. Er kunnen in vlucht wel onvoorziene omstandigheden voorvallen zoals bijvoorbeeld een motorpanne of een technisch defect. Maar deze worden vaak getraind in een flight simulator zodat we zelfs op zulke situaties voorbereid zijn en deze zonder gevaar kunnen oplossen. Zelf heb ik gelukkig nog nooit zo een serieuze panne ondervonden in de lucht.”

Wat is de reputatie van de Belgische piloten in het buitenland?
“De Belgische piloten hebben een zeer goede reputatie bij onze coalitiepartners. De afgelopen decennia nam de Belgische Luchtmacht deel aan verschillende buitenlandse operaties. Denk bijvoorbeeld aan de strijd tegen Al Qaeda in Afghanistan of de strijd tegen IS in Irak en Syrië waar onze F-16’s duizenden vlieguren hebben gevlogen. Onze helikopters werden succesvol ingezet in Mali. We hebben de reputatie van zeer gedisciplineerd en zeer secuur te werk te gaan in de verschillende conflictgebieden.”

Welke eigenschap of ‘kunstje’ eigen aan topcrossers maakt de meeste indruk?
“Hun technische skills met onder andere de immense jumps en hun toewijding aan de sport vind ik wel echt sterke eigenschappen.”

Wat is het gevoel als je voor het eerst ‘alleen’ vliegt met een helikopter van meer dan 4 miljoen euro?
“Een geweldig gevoel van vrijheid. Een solovlucht is toch het resultaat van een periode van hard werken en voelt echt wel aan als een enorme beloning. Om dan te beseffen dat je toch een hele stap gerealiseerd hebt en eindelijk zelf een machine zonder probleem kan besturen geeft echt een enorme voldoening. Dit is wel maar een korte vlucht in de hele opleiding, want normaal vliegen wij altijd met 2 piloten aan boord.”

Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen een helikopterpiloot en de piloot van een jachtvliegtuig?
“Ik denk dat er eigenlijk meer raakvlakken zijn dan verschillen. Een heel groot deel van de opleiding doorlopen de helikopterpiloten en jachtpiloten ook samen dus ik denk wel dat de basis van elke piloot binnen de luchtmacht vertrekt vanuit dezelfde standpunten.”

Piloten zijn gek op machines en adrenaline. Waar wil je nog ooit eens mee rijden of vliegen?
“Zelf zou ik doodgraag eens vliegen met een Apache of Blackhawk helikopter. Als ik aan een vliegtuig denk, is de A-10 Thunderbolt mijn absolute favoriet. Ik zou zelf graag eens een ronde uitproberen op een crossmotor, dit spreekt me persoonlijk meer aan dan racen op een circuit en dit is iets wat ik zelf nooit gedaan heb. Daarentegen zou ik wel eens graag de horsepower van een Chevrolet Chevelle SS 1969 of Shelby Mustang GT-500 KR op een circuit uitproberen.”

Hoe word je helikopterpiloot en hoe lang duurt de opleiding eigenlijk?
“De volledige opleiding tot helikopterpiloot duurt 25 maanden. Als de kandidaat-piloot dit combineert met een academische master aan de Koninklijke Militaire School komen daar nog 4 à 5 jaar bij. De opleiding bestaat uit een militair gedeelte, een theoretisch gedeelte over vliegen en daarna de eerste vluchten op Marchetti om vervolgens een specifieke helikopteropleiding te volgen. Tot slot volgt het laatste gedeelte in de eenheid waar de specifieke opdrachten en taken geoefend worden.”

Bedankt voor het boeiende gesprek en jullie fantastische hulp bij het maken van deze reportage!
“Graag gedaan.”

Infofiche Helikopter A-109 

Opvallend item in de technische fiche zijn de twee motoren met elk 450 pk
Constructeur: Agusta Westland

Afmetingen
Hoogte : 3,50 m
Lengte : 11,44 m
Diameter met draaiende hoofdrotor : 13,06 m
Diameter staartrotor : 2,00 m

Gewichten
Leeg : 1.944 kg
Maximum : 2.850 kg
Tankinhoud : 580 l

Rotors
Hoofdrotor : 4 bladen
Staartrotor : 2 bladen

Motor
Merk : Rolls-Royce
Type : 250-C20R1
Aantal : 2
Vermogen : 450 SHP

Prestaties
Actieradius : ± 530 km
Kruissnelheid : 209 km/u
Maximum snelheid : 244 km/u
Stijgsnelheid: 11,5 m/s
Plafond : 4.570 m

Wie meer wil weten over een loopbaan bij de Luchtcomponent van het Belgische leger kan hier terecht.

Foto’s (making of): Michael Moors