Techniek: wat is het zogenaamde ‘pingelen’ in een motor?

Een motor die pingelt is niks anders dan de brandstof die om de één of andere reden vanzelf ontbrandt. Een motor “pingelt” wanneer de brandstof niet wordt ontstoken door de vonk van de bougie maar op een eerder tijdstip uit zichzelf.

Een ander woord voor pingelen is detonatie of kloppen. Detonatie is te herkennen aan een metaalachtig geluid in de cilinder. Het lijkt alsof iemand met een hamer tegen de binnenkant van de cilinder klopt. In dat geval ontbrandt het mengsel al terwijl de zuiger nog aan het comprimeren is. De opgaande beweging van de zuiger wordt nu abrupt tegengewerkt door een te vroeg ingezette ontbranding. De motor loopt dan onregelmatig en dat noemt men dus pingelen.

Oorzaken van pingelen

• Eén van de oorzaken is een te hoog opgelopen motortemperatuur. Als de temperatuur in de verbrandingskamer hoger oploopt dan normaal kan er sprake zijn van zelfontbranding. Het comprimeren van een gasmengsel zorgt natuurlijk ook voor warmteontwikkeling.
• Benzine van mindere kwaliteit of met een lager octaangetal kon ook pingelen uitlokken. In onze contreien is dat echter nagenoeg onmogelijk omdat hier altijd goede benzine met RON 95 en RON 98 octaan wordt aangeboden. Benzine met een grotere klopvastheid verkreeg men vroeger door het toevoegen van tetra-ethyllood (TEL), in de volksmond vaak gewoon ‘lood’ genoemd. Tegenwoordig gebruikt men methyl-tert-butylether (MTBE) als antiklopmiddel.
• Inwendige vervuiling kan ook een pingel veroorzaken. Dat zijn dan voornamelijk koolstofresten die zich hebben afgezet ergens in de verbrandingskamer. Wanneer de motor dan belast wordt en de temperatuur oploopt zullen de koolrestanten beginnen gloeien en zelfontbranding veroorzaken.
• Een foute bougietype kan eveneens detonatie veroorzaken. Een juist type zorgt voor een juiste afvoer van warmte. Indien een fout type is gemonteerd zal de kern van de bougie beginnen gloeien en voor een ontsteking van het mengsel zorgen. Zelfs een foutief aanhaalmoment kan in uitzonderlijke gevallen voor problemen zorgen.

In de onderstaande video van NGK wordt het pingelen haarfijn uit de doeken gedaan.

Doorgaans zijn moderne motoren met elektronische injectie minder gevoelig voor pingelen omdat dit wordt tegengegaan door de ECU. De regeleenheid gaat pingelen detecteren en bijsturen. Dat gebeurd meestal door de ontsteking één of meerdere stappen te verlaten. Het is niet dat pingelen niet meer voorkomt maar moderne motoren hebben er sowieso minder last van. Dat komt enerzijds door een elektronisch gestuurde inspuiting en ontsteking maar ook door de kwaliteit van de benzine. Voor de tweetaktmotoren is er tegenwoordig zeer hoogwaardige tweetaktolie beschikbaar die er voor zorgt dat er nauwelijks koolstofafzetting optreed.

Verder zorg je best voor verse benzine. Dat is een must want moderne benzine bewaart maar enkele maanden. Twijfel je dan kan je steeds opteren om wat octaanbooster toe te voegen. Zo breng je het octaangehalte weer op pijl er zorg je voor een ietwat propere verbranding. Een andere optie die zeker aan te bevelen valt is het gebruik van alkylaatbenzine. Die kan tot drie jaar bewaard worden en levert sowieso een schonere verbranding op.