Na vier outdoor kampioenschappen (én een 250SX titel) heeft Eli Tomac eindelijk zijn eerste 450SX kampioenschap beet. Eli is dan ook de grootste Amerikaanse motorcrosser van zijn generatie. Maar wist jij dat zijn vader John net zo’n badass is op twee wielen?
Om indruk te maken op de familie Tomac kan je maar beter stevig uit de hoek komen. Zo won Eli in 2010 bijvoorbeeld zijn allereerste professionele wedstrijd in Hangtown.
Vader John is op zijn beurt een Amerikaanse fietslegende die zijn sporen verdiende in het mountainbiken, waarin hij zowel in cross-country, downhill als dual slalom uitblonk. Oh ja, hij kon ook aardig overweg met een BMX én een racefiets!
1° BMX kampioen
Sinds BMX Olympisch werd in 2012 weet heel de wereld hoe vet fietscross wel is. Zoals zoveel andere fiets- en motorsporttoppers nam Tomac senior een vliegende start in BMX. Ook Eli Tomac begon trouwens als BMX’er.
Van zijn zes tot zijn zeventien reed John BMX. Hoewel hij in 1984 de nationale titel in de Cruiser klasse pakte voor Mongoose focuste hij zich van 1986 op een compleet nieuwe sport: mountainbiken! Tomac was ondertussen verhuisd van het koude Michigan naar Californië, de bakermat van de MTB.
2° Amerikaanse MTB held
Hoewel de aanpassing aan ’n nieuwe discipline normaal tijd vergt, schoolde “Johnny T” zich in geen tijd om tot een te duchten mountainbiker. Eerst nog op een geïmproviseerde 24inch Cruiser nadien op een echte MTB. Tomac bleef wel voor Mongoose rijden en won in zijn eerste twee seizoenen al verschillende wedstrijden. Daaronder ook de Supercross MTB demorace in Coliseum van LA. Lang de thuishaven van de Supercross in Los Angeles.
In totaal won John maar liefst negen Amerikaanse mountainbike titels. Nu is het helemaal ondenkbaar maar Tomac werd met evenveel gemak NORBA kampioen in cross country, downhill als dual slalom. Nog zo’n curiosum: die Yeti mountainbike met een koersstuur!
3° Europees en Wereldkampioen
Amerikanen eigenen zich al wel eens de titel wereldkampioenschap toe ook al gaat het eigenlijk om een nationaal kampioenschap. Dat gold ook voor de NORBA wereldtitel die werd uitgereikt aan de beste rijder in de totaalstand over de drie MTB disciplines. Toch was John Tomac wel degelijk absolute wereldtop!
Tijdens het allereerste UCI wereldkampioenschap mountainbiken in Durango, Colorado in 1990 werd Tomac 4de in de afdaling. In 1989 pakte hij de Duitse en Europese cross country titel. Twee jaar later behaalde niet alleen goud (cross country) en zilver (downhill) op het WK, hij pakte ook de UCI cross country wereldbeker.
4° Wegrenner + mountainbiker
Mathieu van der Poel combineert weliswaar succesvol drie verschillende disciplines maar zowel hij als zijn team proberen een zo goed mogelijke balans te vinden in zijn programma. Kwestie van niet oververmoeid te raken. “Tomac Attack” was als duurtraining geïnteresseerd geraakt in wielrennen op de weg. Jawel, ook op de tubes boekte John razendsnel progressie.
Van 1988 tot en met 1991 combineerde hij het mountainbiken dan ook met een carrière als coureur. Zo won John Tomac twee Amerikaanse titels (Criterium en ploegentijdrit) en reed als prof(!) voor 7-Eleven dat in 1991 van naam veranderde naar Motorola. Dit team, gemanaged door Jim Ochowicz (tegenwoordig algemeen manager van CCC Team) was dan wel een buitenbeentje in het Europese peloton maar met jongens als Steve Bauer, Sean Yates en Davis Phinney sloeg het Amerikaanse team zeker geen modderfiguur.
Om zich toe te leggen op het klassieke werk verhuisde John in 1990 naar België. Een moordend programma van 100 koersdagen per jaar, 10 mountainbike World Cups én NORBA MTB wedstrijden in Amerika verplichtte ‘m eind 1991 tot een keuze. Dat Tomac op z’n 23 definitief koos voor mountainbike was gezien zijn status een logische beslissing. Dààr was hij immers al een grote ster.
5° Beloftevol coureur
Hoe goed Tomac was op de weg? Gezien zijn leeftijd en beperkte ervaring mag je gerust stellen dat John ook in het wielrennen potentieel had. In de voorjaarsklassiekers reed hij zich als jonge prof namelijk hier en daar in de kijker. Een top 20 in Gent-Wevelgem, zijn eerste ervaring in de Ronde van Vlaanderen, enkele flitsen in de Giro maar vooral Parijs-Roubaix in 1990 bleef ‘m persoonlijk bij.
In de “hel van het noorden” reed John met een beschermde status in dienst van kopman Steve Bauer. Die moest in een fotosprint op de piste van Roubaix de duimen moest leggen voor Eddy Planckaert. Het verschil bedroeg minder dan een centimeter, na 266 kilometer… Kippenvelmomenten! En jawel, Tomac senior had een uitgesproken voorkeur voor het zware werk zoals de Ronde van Vlaanderen.
6° Mammoth Kamikaze
Met snelheden van over de 100 km/u op -zeker in vergelijking met nu- rudimentaire bikes was de Kamikaze downhill van Mammoth Mountain (Californië) uniek in zijn soort. In de nadagen van zijn carrière pakte Tomac er nog eens uit met zijn stuurmanskunsten door achtervolgens in 2004 en 2005 te winnen. ET3 was destijds 13, pa Tomac was 37… Over de stijl van de super gestroomlijnde rubberen pakken (nu verboden) en aero helmen mag je zelf oordelen!
7° Tomac de zakenman
Begin jaren ’90 was John Tomac een fietsicoon zonder gelijke. De Peter Sagan van zijn tijd zeg maar. Hij dook overal op en stal de show! Kortom, John ontpopte zich tot één van de eerste supersterren van de ontluikende mountainbikescène. Van Oakley over Bell helmen, Yeti, Tioga/Raleigh, Giant en Answer/Manitou de grootste merken stonden in de rij om Tomac in te lijven. Ook op technisch vlak was Tomac een pionier. Zo koos hij resoluut voor de verende voorvoork en reed met de Tioga’s opmerkelijke Direct Drive achterwiel.
John was zich dan ook erg bewust van zijn status en richtte in 1998 Tomac Biycles op. Als één van de eerste concentreerde Tomac Bicycles zich op full suspension mountainbikes. Manager Joël Smith (ex Answer en Manitou suspension) die het merk in 2006 overnam van American Bicycle Group nam in 2013 afscheid van de Tomac licentie. De Britse internet fietsspecialist Planet X werd sinds 2015 eigenaar van de Tomac fietslicentie.
8° Amateur MX kampioen
Na de indrukwekkende bovenstaande lijst ben je waarschijnlijk niet verbaasd dat “The General” ook op een crossmotor z’n mannetje kan staan? In 2001 reed hij in Loretta Lynn’s naar de Amerikaanse Vet B/C 30 Plus titel. Tomac reed destijds op Suzuki. Zoon Eli zat gedurende het grootste deel van zijn amateurcarrière trouwens ook op een gele motor…
9° Trainer en manager van ET3
Na zijn eigen carrière legde Tomac zich toe op het begeleiden van zijn zoon Eli. Dat de Tomacs hun eigen aanpak en stijl hebben, staat buiten kijf. Want ver weg van de hype van Californië of de bekende trainingscomplexen in Florida doet ET3 discreet zijn ding in Colorado. Logistiek niet bepaald handig om te reizen. Toch werpt die formule duidelijk haar vruchten af. Want na drie vicetitels (2015, 2017, 2019) en ’n derde plaats legde Eli vorig weekend eindelijk beslag op die felbegeerde 450SX titel.
Op zijn 27 is de Monster Energy Kawasaki piloot dan ook sterker dan ooit. Dat Tomac al veel meer geld heeft verdiend als motorcrosser dan zijn beroemde vader is mooi meegenomen. Uiteindelijk draait het binnen deze competitieve familie echter om trouw blijven aan jezelf en je eigen grenzen verleggen. Geen druk dus voor Eli’s dochtertje Lev Loe als ze aan sport wil doen… Hadden we al gezegd dat John’s andere zoon Greg piloot is voor het Amerikaanse leger?
10° Wijnboer/hobby mountainbiker
Op zijn 43ste stopte John Tomac als professioneel renner. Naast zijn activiteiten op zijn Flying T Ranch in McElmo Canyon, Colorado rijdt John echter nog dagelijks op de mountainbike of gravel bike. Lokale bikers die John tegenkomen op de trails zijn het er allemaal over eens. Tomac is nog altijd beresterk!
Zelf vergelijkt hij graag de werklust en het doorzettingsvermogen dat je nodig hebt om een succesvol landbouwbedrijf te runnen met de discipline van een topsporter. Hard werken schrikt de de familie Tomac in ieder geval niet af. Naast Alfalfa en gras worden er ook druiven gekweekt op de Flying T Ranch. Die wijngaard levert naar verluidt een exclusieve en eigenzinnige rode wijn op. Weer eens wat anders dan Monster Energy of champagne!
Tekst: Tom Jacobs
Foto’s: Mike Collins, John Kerr, Tom Moran, Skyler Bishop, Yeti, Giant, Bell