Welke nieuw crossmotor werd ooit met zoveel hype en hoge verwachtingen gelanceerd als de Stark Varg? Net daarom trok ik dus met ’n s flinke dosis Hollandse nuchterheid, ja zelfs met scepsis naar de wereldwijde lancering van de Stark Varg. De hamvraag was dan ook of een elektrische crosser evenveel plezier en prestaties kan bieden als de ‘reguliere’ verbrandingsmotor?
Nieuw zijn elektrische crossers al lang niet meer. Pogingen om een elektrische crossmotor in de markt te zetten waren er al eerder. In 2005 kwam het Zwitserse Quantya met de FMX op de proppen, de Italiaanse Tacita verzette de bakens en eind 2011 lanceerde KTM de Freeride-E, nog steeds de best verkochte elektrische motorfiets.
Hoewel Alta ’n tipje van de sluier lichtte wat betreft het potentieel van elektrische crossmotoren moest de Amerikanen al in 2018 de handdoek in de ring gooien. Ex-supercross rijder -nu social media fenomeen- Josh Hill speelde destijds een belangrijke rol voor de Alta Redshift. Diezelfde Hill was ook testrijder voor deze Stark Varg, samen met tweevoudig wereldkampioen Sébastien Tortelli. Die laatste was ook aanwezig toen wij de langverwachte Stark eindelijk konden testen!
Gezonde nervositeit
Als één van de eerste buitenstaanders op de Stark mogen rijden. Dat vooruitzicht laat je niet koud! Ik voelde van ’s morgens immers een bepaalde, gezonde nervositeit. En ik wist dat het voor mijn collega testrijder Tristan niet anders was. Er gingen best wat vragen door mijn hoofd heen: Hoe reageert de motor in de lucht? Hoe is de vermogensafgifte? Kan je foutjes nog corrigeren met gas?
Bij Stark gaan ze er prat op dat ze de zaken anders aanpakken en dat hadden we al eerder gemerkt. De eerste filmpjes, de look en feel van het merk en de branie van oprichter en ex-24MX topman Anton Wass. Het deed allemaal denken aan ’n veelbelovend tech-bedrijf in plaats van een nieuwe motorfabrikant.
Ook de manier waarop deze test was geregeld was net even anders. Eerlijk is eerlijk, elk merk doet steeds zijn uiterste best om het journalist-testrijders naar hun zin te maken. Stark ging echter duidelijk verder. Met amper 5 rijders die de beschikking hadden over het mooie Golf MX circuit (net buiten Barcelona), een eigen ingenieur en monteur per rijder én een uitgebreid mediateam waren de omstandigheden absoluut perfect. Daarnaast was het voltallige management- en development team aanwezig om ons meer vertellen over hun trots, de Varg.
Superieur product
De ambities van dit Zweeds-Spaanse bedrijf zijn dan ook niet bepaald bescheiden. Stark Future zoals het merk voluit heet, wilde een premium product creëren om zo de omslag te maken in de traditionele motorsector. Van hoog tot laag, iedereen binnen het bedrijf is er dan ook van overtuigd dat ze met hun eerste product, een motor hebben gebouwd die superieur is aan de traditionele verbrandingsmotoren.
Zelf ben ik absoluut geen believer in elektrische voertuigen. Simpelweg door de enorme investering die gedaan moeten worden in infrastructuur en de belasting op het milieu door het winnen van de zware metalen die nodig zijn om performante accu’s te vervaardigen. Dat alles er mooi uitzag stond als een paal boven water, maar hoe zou het zijn om met zo’n elektrisch kanon op pad te gaan?
Want behalve de strakke look van deze bike zorgden ook de technische specificaties meteen voor heel wat gefronste wenkbrauwen. Oordeel zelf: 80pk(!) voor een gewicht van 110kg en hier komt-ie 938Nm koppel aan het achterwiel. Daarmee zou de Stark meteen zwaar de vloer aanvegen met elke verkrijgbare klassieke crossmotor. Bovendien klonk ook de maximale actieradius van 6u rijtijd erg indrukwekkend. Misschien té indrukwekkend?
Mooi spul
Van de vernuftige elektromotor die amper 9kg weegt en heel wat baanbrekende technologie herbergt is van buitenaf weinig te zien. De ranke plastic, oogstrelende triple clamps, 3D geprinte, uiterst lichte roestvrijstalen voetsteunen, Galfer remschijven in combinatie met een Brembo remklauwen, schokabsorberende(!) skidplate, bewezen Pirelli MX32 banden, RK 520 Gold ketting én over goud gesproken… In het frame is het ronde Stark logo mooi verwerkt in het frame in 24 karaatsgoud… Het ademt allemaal klasse en kwaliteit uit. Liefhebbers van mooi spul komen dus zeker aan hun trekken met deze baanbrekende machine.
Eerste meters
Na de inleiding door het Stark team was het tijd voor actie. Ik rij zelf voornamelijk Yamaha daardoor was het even wennen toen ik op de Varg ging zitten en merkte hoe slank de motor aanvoelde. Na het instellen van de vering liet ik mijn rode wolf (Varg is Zweeds for wolf) los op Golf MX. Opmerkelijk genoeg voelde ik me vrij snel relaxed op de motor. Vooraf had elke rijder doorgegeven wat zijn of haar favoriete setup is: remhendel of pedaal voor de achterrem. Ook slim: bij aankoop van een Varg geef je als rijder jouw gewicht op. Op die manier komt de motor standaard direct met de vering die aangepast is aan jouw noden.
De Kayaba vering, met 310mm veerweg voor en achter, voelde erg comfortabel aan. Wat wellicht het meest opviel was de manier waarop al die kracht aan de grond werd gezet. In plaats van een woeste viking op plundertocht kreeg ik te maken met een sportieve maar welopgevoede Scandinaaf. Het deed mij denken aan een moderne tweetakt. Qua kracht kregen we overigens niet de “Full Monty” tijdens deze test. Alle motoren stonden ingesteld ingesteld op 60pk, het standaard vermogen. Ik had vooraf verwacht ik de koppeling en het schakelen zou missen maar ik moet zeggen dat ik er na twee ronden niet eens meer aan dacht. Meer dan 25 jaar mx gewoontes zijn blijkbaar sneller te veranderen dan je zou denken.
Eigenlijk is de hele ervaring een mix van bekend én anders. Door de afwezigheid van het motorgeluid ging je aandacht nu meer uit naar het klappen van de vering en het wringen van de banden. De smallere motor biedt tijdens het rijden enorm veel bewegingsvrijheid waardoor hij qua zit meer aanvoelt als een forse mountainbike dan een 450cc crossmotor. Na een kleine 20 minuten ging ik de baan uit om te rusten want ik had behoorlijk opgepompte armen van de zenuwen moet ik toegeven.
Vergelijkend onderzoek
Hoewel steeds meer merken met een smartphone applicatie komen -denk aan de Yamaha Power Tuner app- gaat Stark ook hier veel verder in. Je kan het zo gek niet bedenken of je kan het middels de meer dan verschillende 100 rijstanden instellen naar jouw voorkeur. Van de vermogensafgifte over de instelling van de tractie, rij-omstandigheden, de balans van de motorrem en het virtuele vliegwieleffect. Eigenlijk kan je het gevoel van ’n 125cc tweetakt tot een 450cc crossmotor nabootsen of een mix van verschillende eigenschappen.
Dat aanpassen naar wens gebeurt met een eigen schokbestendige en waterproof Android telefoon; de Stark VARG Phone. Ingeklikt op de stuur van de motor is het een dashboard, maak je ‘m los is het een volwaardige smartphone. Dankzij die VARG phone kan je ook makkelijk toegang krijgen tot jouw rijdata: zoals rondetijden, snelheden, G-krachten, verbruik etc… Niet onbelangrijk veel van deze extra snufjes zijn alleen toegankelijk voor wie opteert voor een premium abonnement.
Maar genoeg getelefoneerd nu. Via de Varg app koos ik in de volgende sessie voor geringe motorrem. De vering werd ingaand wat soepeler gemaakt zodat ik de stoffige korte bochten wat snediger kon aansnijden. Wat heet. Let op want nu wordt het echt bizar! Bij Stark zijn ze zo zeker van hun stuk dat ze alle huidige concurrenten, de 2022 450cc crossers van Yamaha, Honda, Suzuki, Kawasaki, KTM, GasGas en Husqvarna, ter beschikking stelden van de pers om te vergelijken met de Varg!
Scherper dan scherp
Zelf stapte ik op de YZ450F, de motor die ik het best ken. Enkele rondes op m’n eigen machine zijn een openbaring. Ten opzichte van de verbrandingsmotoren stuurt de Varg velen malen scherper. Voor mijn gevoel drukt de beweging van de krukas je automatisch toch meer voorwaarts dan de hoek om. Waar ik met de Varg echt het tweetakt gevoel had waarmee je scherp kon sturen en toch met 450 power de hoek uit kon komen.
Omdat het behoorlijk droog en warm was geweest in Spanje was de baan bedekt met een fijne lag stof. Dat zorgde ervoor dat met name de afhangende bochten erg glad waren. In directe vergelijking moet ik zeggen dat de Varg hier prima presteerde. Ik was in staat korte lijnen aan te houden en toch nog lange tafels te springen zonder me zorgen te hoeven maken over het feit of ik wel wel voldoende drive had. Net zo fijn is dat je de motor ook met het achterwiel kan sturen. Het lage gewicht, de prima vering en de V-vorm van de accu die een geoptimaliseerd zwaartepunt garanderen, leiden samen tot een zeer precies en aangenaam rijgedrag.
Dat samenspel tussen de massa en het erg performante chromolybdeen frame zijn een punt waarop deze Varg uitblinkt. ’s Werelds lichtste motorcrossframe -minder dan 6kg- zorgt voor een voorspelbaar en comfortabel gevoel dat veel vertrouwen biedt. Zonder problemen kan je corrigeren in de lucht.
Proef op de som
Na een uitgebreide Spaanse lunch hadden we nog 2 uur de tijd om de Varg uitvoering te testen.
Wat mij opviel is dat ik steeds sneller gewend raakte aan de motor en het gebrek aan geluid dat je zo gewend bent. Daardoor was ik nu ook beter in staat door te geven wat de vering deed en dat resulteerde in na de nodige aanpassingen in een top rijervaring. Opvallend was ook het gebruik van panic rev als je te ver voorover ging op een schans. Eén blip aan het gas was voldoende om de motor weer in evenwicht te brengen. Ik vond dit sneller en effectiever werken dan bij een verbrandingsmotor.
Omdat ik slechts enkele rondjes op een voor mij nieuwe baan afwerkte met de Yam ging de vergelijking qua rondetijden niet één op én op. Maar op een motor die dan weer helemaal nieuw was voor was ik op dezelfde baan minstens zo snel tot zelfs enkele seconden rapper per ronde. Zonder te pushen, zonder enig risico te nemen.
De laatste sessie brak aan en ik besloot een wedstrijdsituatie na te bootsen. Hierbij ging ik de baan op met een niet-volledig opgeladen accu en een aangegeven rijtijd van 35 minuten. Bij een capaciteit van 17% merkte ik ineens krachtverlies op. Ik dacht dat het eerst om een lekke band ging. Uiteindelijk bleek het over de beveiliging te gaan die geactiveerd werd, zo legde mijn Stark ingenieur voor de dag uit. Zoals ik begreep stond deze beveiliging voor de gelegenheid ingesteld op héél veilige marges en zou normaal met volle kracht kunnen gereden worden tot 10% capaciteit.
Daarmee belanden we bij een belangrijk onderwerp dat voorlopig moeilijk is in te schatten: batterijcapaciteit. Tussen elke sessie werd de 6kWh-accu opgeladen op de stand met ingewerkte oplader. Stark claimt dat een Varg makkelijk een volledige MXGP manche zou kunnen afwerken. Dat zou een immense verbetering zijn ten opzichte van bijvoorbeeld de KTM Freeride E die met zijn 3,9kWh accu goed is voor zo’n 12 à 14 minuten aan racesnelheid. De Stark is echter veel krachtiger, weegt meer en heeft ‘slechts’ 53,8% meer capaciteit. Wiskunde was nooit mijn sterkste vak maar hier komen we graag later op terug. Bijvoorbeeld in Lommel of Lierop!
Eindconclusie
Voortschrijdend inzicht schijnt een populaire term te zijn waarbij ik me in deze moet aansluiten. Ik ben van scepticus naar een optimist gegaan met betrekking tot elektrische crossmotoren.
Of cross/enduromotoren zoals de Stark Varg de huidige crossers gaan vervangen, zie ik niet meteen gebeuren. Maar ik zie wel kansen voor enduro en voor wedstrijden op locaties in een stad bijvoorbeeld. Dat is ook het concept waar de nieuwe FIM E-Xplorer World Cup naar toe wil. Elektrische motoren zijn dan ook een kans zijn om onze sport naar een groter publiek te brengen. En zo ook meer sponsoren aan te trekken zodat we kunnen blijven investeren in onze talenten en faciliteiten.
Ik denk dat de Varg met name op de harde banen en supercross banen ijzersterk voor de dag zal komen. Hoe het met de competitiviteit is gesteld op de zanderige banen in Noord-Europa is een open vraag. Daar zal allicht nog wat ontwikkeling aan te pas komen voordat hetzelfde niveau halen als de huidige generatie verbrandingsmotoren. Achter de schermen wordt er door Stark echter hard gelobbyd om de Varg in zoveel mogelijk competities toe te laten.
Zowel de FFM, ACU en Motorcycling Australia hebben hun regels al aangepast. En de Italiaanse FMI heeft al een wildcard toegezegd voor de laatste Italiaanse Prestige wedstrijd in Gallarate. Nu is het afwachten wanneer ook de MXGP en de AMA voor de bijl gaan.
Bestellen?
Eén ding is zeker. Of je nu rijder of off-road fan bent, er wachten ons boeiende tijden met veel veranderingen. Ook wij merken donders goed dat deze elektrische revolutie veel vragen én controverse oproept. Aan de andere kant zijn er ook al erg veel rijders die geloven in dit nieuwe hoofdstuk. Zonder met de Varg gereden te hebben, tekenden een slordige 9.000 kopers in voor hun Stark. Mits een aanbetaling van 100€.
Het geeft aan hoeveel overredingskracht deze nieuwe fabrikant aan de dag heeft gelegd. Wie interesse heeft, kan intekenen voor zijn Stark Varg online of via geselecteerde dealers. Deze uitzonderlijke motor is de jouwe tegen 12.900€. Op dit moment kunnen we die prijs alleen erg redelijk noemen voor wat er wordt geboden. Nadeel: wie nu koopt moet geduld oefenen tot eind juli 2023.
Tekst: Ricardo Loos
Foto’s: Stark